Zespół policystycznych jajników (PCOS)

PCOS jest szczególnie złożony, ponieważ jest nie tylko schorzeniem endokrynologicznym, ale obejmuje również problemy z krzepliwością oraz odpornością. Problemy endokrynologiczne są spowodowane zaburzeniami w poziomach insuliny i wydzielaniu hormonu LH i mogą wpływać na jakość jaja oraz funkcję narządów rozrodczych po owulacji. Należy też podkreślić, że nie leczone lub źle zaadresowane PCOS może być przyczyną poronień czy komplikacji w późniejszej ciąży, takie jak predyspozycje co cukrzycy ciążowej.

Powikłania związane z IVF, takie jak hiperstymulacja, niepowodzenie implantacji lub ciąże biochemiczne, mogą być również wynikiem niezdiagnozowanego lub niewłaściwie leczonego PCOS. PCOS rzadko ma „klasyczny” obraz czyli pacjentki z nadmierną masą ciała, dlatego kluczem jest dobry lekarz diagnosta, którzy spojrzy na pacjentkę całościowo i na tej podstawie postawi skuteczną diagnozę.

Musimy rozdzielić, że PCOS ma dwa profile:

1. Insulinooporny - To klasyczny i najczęściej spotykany typ PCOS, ściśle powiązany z insulinoopornością oraz niestabilnym poziomem glukozy we krwi. Wraz z insulinoopornością powszechnie dochodzi również do leptynooporności, czyli sytuacji, w której komórka przestaje reagować na leptynę. Leptyna jest hormonem sygnalizującym uczucie sytości, przez co pośrednio reguluje poziom zapasów tkanki tłuszczowej. Insulinooporność może występować u kobiet szczupłych (np. w wyniku stanu endotoksemii metabolicznej – czyli stanu zaburzeń przewodu pokarmowego – pacjentka ma bardzo słabe poziomy witaminowo-mineralne – przez co „gromadzi insulinę”), chociaż najpowszechniejsze czynniki ją wywołujące to otyłość, nadmiar przetworzonych węglowodanów w diecie, palenie papierosów, tłuszcze trans czy toksyny środowiskowe

2. Immunologiczny - Drugi typ PCOS jest powiązany z chronicznym stanem zapalnym, który może być konsekwencją wielu różnych procesów

Stan zapalny zaburza owulację oraz funkcję receptorów hormonów, jednocześnie stymulując wydzielanie z nadnerczy androgenów, takich jak DHEA. Kobiety z historią rodzinną chorób autoimmunologicznych, chorób skóry, chronicznych infekcji oraz bólów stawów mogą cierpieć na immunologiczny typ PCOS. Niestety bardzo często obserwujemy w praktyce pacjentki jednocześnie z PCOS oraz autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy (Hashimoto).

Nie da się ukryć że czynnikiem, który najbardziej nasila przebieg PCOS jest nadmiar krążącej insuliny i stany zaburzeń w jej przyswajaniu co daje w konsekwencji:

• Zdecydowanie wyższe poziomy estradiolu->przewaga estrogenowa -> tendencje do powstawania torbieli/ mięśniaków
• Uwrażliwia zbyt szybko komórki pęcherzykowe w jajnikach na działanie LH
• LH razem z insuliną prowadzi do nadmiernej aktywacji androstrendionu i dysbalansu hormonalnego przy PCOS
• Zbyt wysokie poziomy insuliny mogą nasilać przebieg PCOS, ale również mogą przyczyniać się do nadmiernie szybkiego starzenia się jajników i obniżania poziom AMH (Tzw. Rezerwy jajnikowej)
• Mniejszą skuteczność procedur wspomaganych (IVF)

W badaniu Haq i wsp. Przebadano 507 niepłoodnych kobiet:

17,6 % miały PCOS

68 % pacjentek z PCOS miało otyłość

59 % miało hiperinsulinemię

W badaniu poddano 656 kobiet procedurze In vitro:

Wskaźnik ciąż uzyskanych – 45 % (BMI 20-25)

Wskaźnik ciąż uzyskanych – 38,3 % (BMI >25)

Leczenie farmakologiczne PCOS jest bardzo ważne, jednak najlepsze zmiany obserwuje się przy połączeniu terapii + zmianie stylu życia (dieta, ruch, sen) oraz dobranym indywidualnie planie suplementacji.

Czy mamy uniwersalne suplementy, które mogą wspierać kobiety z PCOS?

• Wit D i jej optymalne poziomy do których powinniśmy dążyć:

- 34 ng/ml -> niezbędne do działania wychwytu wapnia w jelitach (podaż i wychwyt wapnia są niezbędne żeby dany pęcherzyk stał się dominujący w danym cyklu)

- 40 ng/ ml -> regulacja receptorów insuliny i glukozy

- 50-80 ng/ml -> optymalne wartości pod kątem działania śluzówkowego układu odpornościowego

• Inozytol – najlepiej w formie Mio-inozytolu w połączeniu z i D-chiro inozytolem (niezwykle skuteczny pod kątem poprawy insulinowrażliwości u pacjentek z PCOS) ⠀⠀⠀
• NAC (N-acetylo-cysteina) – zwiększa poziom glutationu, który u pacjentek z PCOS może być zredukowany nawet o 50 % w porównaniu do grupy badawczej, poprawia insulinowrażlwość
• Niepokalanek (Vitex) – wspiera produkcję progesteronu w fazie lutealnej, normalizuje prolaktynę jeśli jest podwyższona, wspiera normalizacje długości cyklu
• Kwasy omega-3 – obniżają poziom stanu zapalnego, mogą poprawiać jakość jajeczek
• Magnez – funkcje wsparcia pracy mitochondriów (nic nie ma więcej mitochondriów w ciele niż komórka jajowa!!!) , niezbędny do prawidłowej insulinowrażliwości, redukcji PMS-u
• Imbir – naturalny prokinetyk – jeśli pacjentka ma tendencją do zaparć od potencjalnej owulacji aż do krwawienia miesięcznego, imbir wspiera prawidłowe wypróżnianie się, tym samym umożliwiając detoksyfikację tego co zbędne

W przypadku naszej firmy zamknęliśmy to w preparacie Up Fertil Fomula Women, bo wiemy jak wiele pacjentek szuka i potrzebuje kompleksowego rozwiązania pod kątem suplementacji w PCOS.

Oczywiście podkreślamy że nic nie zastąpi porady lekarskiej, zwłaszcza gdy lekarz jest dobrym diagnostą, dobrej diety najlepiej w charakterze śródziemnomorskim, snu czy ruchu, tak potrzebnych do utrzymania dobrego zdrowia, także reprodukcyjnego.

PCOS warto zaadresować indywidualnie biorąc pod uwagę jego fenotyp, jednak podkreślajmy, że dużo da się zrobić i warto przejąć nad tym kontrolę

Źródła:

1. Briden L., Period Repair Manual: Natural Treatment for Better Hormones and Better Periods, 2015.
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30299265/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33889133/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31198521/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23303572/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25653680/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34372961/

Autor: Marcin Ostaszewski 

Psychodietetyk i student Functional Medicine University w USA. Zajmuje się problemami z płodnością, układu pokarmowego, hormonalnego, dietą w chorobach autoimmunologicznych. W pracy stawia na indywidualne i kompleksowe podejście do zdrowia. Pracuje w klinice leczenia niepłodności Kriobank w Białymstoku. Wspomaga pacjentów w leczeniu i spełnianiu ich marzeń o byciu rodzicami.